De ‘migratiedeals’ die de Europese Unie met steeds meer landen van vertrek sluit, hebben een waterbedeffect op hoe vluchtelingen Europa bereiken. En dat merkt Spanje. In 2024 was er een scherpe daling van mensen die via de Oostelijke en Zuidelijke routes reizen, door Turkije, Tunesië en Libië heen, maar nam de druk op de gevaarlijkste en dodelijkste migratieroute naar de Canarische Eilanden toe.
Afgelopen januari deed Fernando Clavijo, de regionale minister, een noodoproep richting de Spaanse centrale overheid om hen te ondersteunen bij de opvang. Hij gaf aan dat de limiet voor de huisvesting op de eilanden is bereikt.
Met name de opvangvoorziening voor AMV'ers is volgens Amnesty International een groot probleem. Er is geen samenhang tussen de verschillende instanties. Er is een tekort aan huisvesting, rechtshulp en gespecialiseerde hulpverleners. Hierdoor is de kans op goede zorg in gevaar en worden kinderrechten geschonden.
Volgens recente cijfers van het Spaanse ministerie van Binnenlandse Zaken gaat het om 46.843 vluchtelingen in totaal die in 2024 op de Canarische Eilanden zijn aangekomen. Een toename van 17 procent vergeleken met 2023, dat een recordjaar werd genoemd.
Onder hen bevinden zich zo'n 5.700 alleenreizende minderjarigen (AMV'ers). Deze kinderen die in de overvolle opvangcentra leven hebben diverse gezondheidsklachten terwijl zij beperkte toegang hebben tot medische voorzieningen. Ook hebben de kinderen daar geen toegang tot onderwijs wat hun verdere sociale en emotionele ontwikkeling schaadt.
Spaanse spreidingswet nu ook voor kinderen
De Spaanse overheid bereikte vorig jaar een akkoord over de spreiding van migranten. Maar omdat de opvang van AMV'ers een taak is van de regionale overheden was er voor hen nog niets geregeld. Maandenlang woedde een stevig debat. Een aantal rechtse partijen, waaronder de Partido Popular en Vox, verzetten zich. Zij hielden het wetsvoorstel tegen die de andere delen van Spanje zou verplichten om de minderjarige vluchtelingen te huisvesten.
Toch is er nu een akkoord bereikt. Op grond van inwonersaantal, gemiddelde inkomen en werkloosheidscijfers dragen de regio's nu gezamenlijk de verantwoordelijkheid voor de huisvesting. Zo’n 4.000 AMV’ers kunnen daardoor nu verhuizen van de Canarische Eilanden naar het vasteland.
De druk lijkt hiermee van de ketel. Ook omdat er nu weer minder migranten arriveren. Recente cijfers laten zien dat in het eerste kwartaal van dit jaar 21 procent minder vluchtelingen op de Canarische Eilanden zijn aangekomen dan in dezelfde periode in 2024.
