De Balie organiseerde 26 januari 2012 in samenwerking met VPRO Dorst een zesde programma in de serie Generatie IK. Ditmaal werden jonge kunstenaars uitgenodigd hun visie te geven op het thema revolutie. Het werd een avond vol zelfreflectie: de bezoekers vroegen zichzelf af wat revolutie voor hen eigenlijk betekent en waarvoor ze wel of niet de barricaden op zouden gaan. Een uitverkochte Balie was even het toneel van opstand en activisme, maar tegelijkertijd werd duidelijk dat de Nederlandse lente nog heel ver weg is.

Narcistisch
Generatie IK staat voor jongeren die geboren zijn tussen 1982 en 1994. Het is lastig deze generatie te typeren, want de IK’ers willen juist uniek zijn en niet in een hokje gestopt worden, zo schreef De Balie eerder. In de media werden al etiketten gebruikt als Echoboomers, Confettigeneratie, Screenagers, Shufflegeneratie, Generatie Y en nog vele anderen. Het afgelopen jaar organiseerde De Balie verschillende programma’s om erachter te komen wat de jongeren van nu bindt. Wat zijn hun idealen? Bestaan die eigenlijk nog wel?

Deze editie rees de vraag of Generatie IK een wereldwijd fenomeen is, of dat we hier in Nederland toch echt anders in elkaar zitten dan leeftijdgenoten op het Tahrirplein. Wie de media een beetje volgt komt al snel op dat laatste uit. Door maatschappijcritici, journalisten en onderzoeksbureau’s zijn twintigers van nu getypeerd als egocentrisch, lui, verwend en vooral narcistisch. Waar in de Arabische wereld Facebook wordt gebruikt om demonstraties te organiseren, zouden wij het vooral nodig hebben om te laten zien hoe interessant ons eigen leven is.

Normaal doen
Hoe geëngageerd het jonge publiek in De Balie ook is, het beeld wordt deze avond gedeeltelijk bevestigd. Bijvoorbeeld in de korte documentaire van Anne Breure, die een dag lang op het Leidseplein stond om voorbijgangers te vragen wanneer daar volgens hen de revolutie zou beginnen. “Daar ga ik niet aan meedoen hoor”, zegt een studente. “Ik ga alleen demonstreren als de studiefinanciering wordt afgeschaft.” “Nederland is af”, verklaart een andere man, “Er is geen revolutie meer nodig.”

De Occupy-protestmars die toevallig voorbijkomt kan niet op veel steun rekenen. “Ze moeten niet zeiken maar gewoon aan het werk gaan”, zegt een jonge vrouw. Een ander: “Gewoon lekker normaal doen”. Het is een houding die je meer terughoort in de film. Je hoofd boven het maaiveld uitsteken en opkomen voor je idealen, lijkt niet altijd te worden gewaardeerd. Dat wordt bevestigd door een recent onderzoek van NCDO en TNS/NIPO naar het Occupy-protest. De doelen van de beweging - zoals beperkingen op het kapitalisme - worden breed gedragen, maar slechts een kwart van de ondervraagden steunt de actie van de ‘hippies’.

Geen mening
Op een ander deel van de manifestatie, die in totaal uit 19 kunstuitingen bestond, konden bezoekers een pamflet van zichzelf laten maken met een zelfbedachte protestslogan. Heel wat mensen wilden op de foto, maar het bord met tekst bleef vaak leeg. Snapten mensen het idee niet, of hadden ze gewoon niks te melden? De waslijn met lege pamfletten die dit opleverde was typerend voor de stemming van de avond: Revolutie? Geweldig idee, maar wat moeten we eigenlijk veranderen?

De wegen van de revolutie liepen niet alleen maar dood in De Balie. Cultuuronderzoeker Linda Duits relativeerde bijvoorbeeld in haar (verder erg sceptische) column het engagement van de babyboomers. “De jeugd toen was niet zo anders dan de jeugd nu. Voor mijn moeder was de bezetting van het Maagdenhuis een ver-van-haar-bedshow. Ze was 19 in '69 en ging bijna trouwen en mijn broer baren. Bovendien zaten ook onder de Maagdenhuisbezetters studenten die het gewoon lollig en/of gezellig vonden.”

Stress
Met die luiheid van jongeren valt het waarschijnlijk ook wel weer mee. Twintigers van nu zijn juist erg ambitieus, zo liet de VPRO documentaire ‘De BV IK’ afgelopen december zien. Veel jongeren voelen een sterke drang om iets te maken van het leven, uit te blinken in iets, wat dan ook. Ze willen niet gewoon zijn, maar uniek. Dat levert wel een hoop stress op, want er is zoveel te kiezen en te willen. Op de manifestatie werd prachtig ingespeeld op deze ironie door actrices Sarah Jonker en Sofieke de Kater in een theaterstuk van Joost van Hezik. In ‘Denkend aan de revolutie verscheur ik mij’ beeldden ze de onzekerheid van een jonge idealist uit.

Als de Generatie IK zoveel mogelijkheden heeft, dagelijks een immense hoeveelheid informatie te verwerken krijgt, overal als eerste van op de hoogte wil zijn en continu op zoek is naar succes, blijft er dan nog wil en durf over om ergens tegen in opstand te komen? Of misschien past het gewoon niet in onze agenda. De Kater in het stuk: “Waarom zou ik de wereld willen veranderen? Laat hem in godsnaam even stilstaan zodat ik op adem kan komen.”