Wanneer Priscila Mayla Grecco Campanha (29) na anderhalf uur trainen in de brandende zon nietsvermoedend het veld afloopt, wordt ze bekogeld met eieren, meel en ijswater. Mayla draait zich om, lacht en rolt stoeiend met haar medespeelsters over het veld.  De aanval is een goed bedoelde en traditionele manier om afscheid te nemen in Brazilië. Na maanden van blessures heeft Mayla besloten haar carrière als profvoetballer aan de wilgen te hangen. Hoewel haar contract ook periodes van blessures dekt, is het als vrouw niet makkelijk het hoofd boven water te houden in de wereld van het professionele voetbal.

Mayla, die vanwege aanhoudende artrose in haar knie besluit te stoppen, speelt bij Santos, één van de grootste clubs van Brazilië. Met 42 vrouwen in de selectie is Santos, dat vlak onder São Paulo ligt, de grootste en gelijktijdig een van de weinige clubs die investeert in vrouwenvoetbal. Drie dames uit de selectie spelen ook in het nationale elftal van Brazilië. En de club bracht de grootste speelster van het land voort: Marta Vieira da Silva, kortweg Marta, die haar carrière de afgelopen drie jaar in de Verenigde Staten voortzette.

Het is een woensdagmiddag in november en negen uur ’s ochtends. De temperatuur begint al flink op te lopen. Op een trainingsveld naast het officiële stadion van Santos traint de volledige damesselectie op de laatste dag voordat ze naar de Jogos Albertos do Interior vertrekken, een van de grootste sportevenementen van Zuid-Amerika. Aan de andere kant van het trainingscomplex staan tientallen mensen van de pers zich te verdringen om Neymar, een negentienjarige voetballer uit de herenselectie en tevens een van de grootste beloftes ter wereld. Hij maakt bekend voorlopig nog bij Santos te blijven. Dat de damesselectie honderd meter verderop traint, lijkt niemand iets te interesseren.

“Er is geen geld en er zijn geen sponsors of investeerders. Vrouwenvoetbal krijgt nauwelijks zendtijd en daarom is er maar weinig belangstelling voor”, constateert Andréia Suntaqu (34), de keepster van zowel Santos als het nationale elftal. Andréia speelde zelf zes jaar in Spanje en vond het leven als voetbalster daar een stuk beter. “Je krijgt beter betaalt en het niveau ligt hoger. Alle Brazilianen willen uiteindelijk naar Europa.”

“En mannen vinden vrouwenvoetbal vaak niet interessant genoeg om naar te kijken,” vult Érika Cristiano dos Santos (23) aan. Ze trekt een vies gezicht. “Zij vinden dat het te langzaam gaat en zij bepalen de markt. Maar volgens mij komt het vooral omdat Brazilië geen cultuur van vrouwenvoetbal heeft.” Érika voetbalt vanaf haar zevende en kwam op haar negentiende bij Santos. Zij kan als een van de weinigen leven van haar sport, maar meent dat wanneer ze echt verder wil, Europa haar enige mogelijkheid is.

En dat is een probleem voor het langzaam opkomende vrouwenvoetbal. Brazilië heeft een grote voetbalcultuur en de beste speelsters van de wereld komen uit het immense land. Maar aan faciliteiten is een groot gebrek. Santos is nog de enige club van het land die vrouwen voldoende betaalt om van het voetbal te kunnen leven, al is het salaris op geen enkele manier vergelijkbaar met het mannenvoetbal. Een gemiddeld maandsalaris ligt rond de vijftienhonderd euro.

Corinthians, een grote club uit São Paulo, stopte een paar jaar geleden met het trainen en faciliteren van vrouwenvoetbal. “Het was op geen enkele manier rendabel te maken”, antwoordt scout Agnello Goncalves van Corinthians desgevraagd. “Meisjes kunnen nog wel trainen in de voetbalscholen die we door het hele land hebben, maar professioneel kunnen we niets voor ze doen.”

Het is dan ook niet voor niets dat Gustavo Felicianos zich vol trots uitlaat over ‘zijn vrouwen’. De coach van de selectie van Santos maakte de overstap naar het vrouwenvoetbal na tien jaar jongens te hebben getraind. Hij gebruikt het woord ‘pionieren’ wanneer hij over zijn werk praat, maar spreekt consequent in termen van groei. “Santos is een grote club. Pelé, [door menigeen gezien als de beste voetballer ter wereld, red.] speelde hier, Robinho ook en nu Neymar. Mensen hebben vertrouwen in de spelers die wij opleiden. Dat maakt een groot verschil.”

Felicianos is in tegenstelling tot de vrouwen zelf niet sceptisch over de toekomst. “De markt voor vrouwen groeit enorm”, zegt hij na afloop van de training. “Nu zijn er nog maar weinig kanalen die de competitie uitzenden, er is weinig zichtbaarheid. Dat moet veranderen. Maar nu Santos erin investeert, denk ik dat mensen vanzelf gaan kijken.”

Omdat Santos vastbesloten is door te gaan met het trainen van vrouwen, is de kans groot dat de club zich voorlopig verzekert ziet van een goede selectie. Naast Andréia en Érika, die ook in het nationale elftal speelt, verwelkomt de club dit jaar superster Marta, die na drie jaar in de Verenigde Staten heeft besloten terug te keren naar haar geboortegrond. Marta, ook wel de vrouwelijke Ronaldinho genoemd, is een legende in Brazilië: van 2006 tot en met 2009 werd zij jaarlijks uitgeroepen tot wereldvoetballer van het jaar. Als enige vrouw bereikte ze een vergelijkbare status als goed voetballende mannen.

Maar of Marta, die in februari haar zesentwintigste verjaardag viert, een echte spin-off van het Braziliaanse vrouwenvoetbal nog zal meemaken, is de vraag. Zeker is dat Mayla het niet meer als actieve voetballer zal beleven. “Nu ik stop ga ik mijn eigen club oprichten. De meisjes die ik daar train, kunnen dat hopelijk wel.”