In Syrië kunnen alleen poppen vrijuit spreken. Beeshu, een poppetje met een grote neus en trieste ogen, neemt geen blad voor de mond. Hij vertelt over het grote plan: “We beginnen met terroristische aanvallen om het Westen te herinneren aan 11 september 2001 en hun grote vijand Al-Qaida. Vervolgens zorgen we ervoor dat het Vrije Syrische Leger te boek staat als een club gewapende Salafistische milities, dat is makkelijk want hun bataljons hebben nu al Islamitische namen.” Beeshu’s vertrouweling luistert mee en kan een lach niet onderdrukken. “Hihi”, begint ook Beeshu. “Help me herinneren dat we de leiders van het Vrije Syrische Leger daar nog even een bedankje voor sturen.”

Beeshu is de hoofdpersoon van Top Goon – Diaries of a Little Dictator, een online komedie en satire programma dat kritiek uit op de Syrische president Bashar al-Assad en de reactie van zijn regime op de revolutie. In deze aflevering skypet Beeshu met Poetin om hem te vragen meer wapens te sturen. Voordat de verbinding wegvalt, brengt hij nog snel zijn groeten over aan Medvedev. “Geef hem een kus van me.”

Beeshu wordt door zijn makers omschreven als een hysterisch kind, zoon van een beruchte dictator; een onderdrukker, een bloeddorstige heerser met grootheidswaanzin, die zich in de hoek gedrukt voelt. “Beeshu probeert over te komen als een hervormer”, staat op de website te lezen. “Maar de schijnwerpers van de satire openbaren de leugens van een man die verantwoordelijk is voor de dood van meer dan 20.000 mensen sinds het begin van de revolutie in maart 2011.”

Onder Beeshu’s gipsen hoofd zitten de vingers van Jameel, hij is de manager van kunstenaarsgroep Masasit Mati. Hij gaf president Bashar al-Assad de naam Beeshu, wat iets als schatje betekent. “We werken met poppen, omdat ze klein en grappig zijn. Op die manier is het makkelijk om de hoofdpersonen van het regime te bespotten zonder voor ze te vrezen. We kunnen met ze spelen. Als je de president en zijn mannen als poppen ziet, kun je ze niet meer serieus nemen.”

De poppenkast beschermt Jameel. In een skypegesprek zonder videoverbinding vertelt hij dat hij niet langer in Syrië zit. Het werd te gevaarlijk. “Ik ben weg gegaan omdat ik hoorde dat ik op een lijst van de veiligheidstroepen sta. Op meerdere lijsten zelfs. Ik weet niet waarom. Misschien weten ze dat ik Top Goon maak, of misschien hebben ze me bij demonstraties gezien.”

De andere acteurs zitten wel nog in Syrië. Met alleen hun stem op het internet zijn ze voorlopig veilig. Want al propageren de kunstenaars van Masasit Mati geweldloosheid, het is onwaarschijnlijk dat het regime ze met dezelfde vredelievendheid zal benaderen. In augustus vorig jaar werd de Syrische cartoonist Ali Ferzat uit zijn auto getrokken en zwaar mishandeld door gemaskerde mannen die vermoedelijk onderdeel zijn van de veiligheidsdienst. Jameel vreest eenzelfde lot. “Er worden elke dag mensen doodgeschoten omdat ze om vrijheid vragen. Het leek ons verstandig om het bespotten van de dictator dus maar achter een scherm te doen, met alleen de vingerpoppen erbovenuit.”

Hij doet laconiek over zijn werk en lacht om de capriolen van de karakters in zijn poppenkast, maar als het gaat om zijn inspiratie voor de serie wordt Jameel ernstig. “Dit is een revolutie voor gelijkheid. Een revolutie van Syriërs voor Syriërs.” Hij heeft dit pleidooi vaker gehouden, maar legt het nogmaals geduldig uit. “De situatie is zo ingewikkeld. Ik snap wel dat mensen in Europa het niet kunnen plaatsen. Ik weet zelf ook niet veel van politiek, maar ik weet wel wat dat we verandering willen. Vrijheid. Rechtvaardigheid.”

Dat er twijfel ontstond over hoe populair de steun voor de revolutie is, maakt hem boos. “Zelfs al was het een verzet van tientallen personen, dat maakt de misdaden van Assad niet minder groot.” Er klinkt vermoeidheid in zijn stem. “We proberen met Top Goon het gebrekkige functioneren van de VN Veiligheidsraad bloot te leggen. Het beschermen van burgers staat bij hen niet centraal. Dat hebben we eerder gezien. In Rwanda. In Kosovo. Nationale belangen prevaleren boven mensenlevens. Vele mensen elders in de wereld hebben deze bittere ervaring al doorstaan en nu beleven wij het.”

“Gelukkig beginnen Syriërs in te zien dat we geen hulp van buitenaf moeten verwachten. We moeten het zelf doen. Ondanks het geweld en de verwoesting in Syrië is het belangrijk dat we nadenken over de toekomst. Daar willen wij aan bijdragen, onder andere door te reflecteren op de werkelijkheid van nu. We laten zien hoe het regime een sektarische strijd probeert aan te wakkeren. Hoe het leger gewone Syriërs uitlokt ook geweld te gebruiken.”

Tegen een donkere achtergrond staat Beeshu met een dik touw in zijn handen. “Gooi het eruit”, zegt hij tegen de geblinddoekte man die trillend van angst op de grond ligt. “Gooi het eruit!” Net als de man overeind komt, klapt het touw tegen zijn rug. “We zijn hetzelfde”, roept Beeshu. “Waarom ontken je dat?” De man stribbelt tegen, maar Beeshu houdt vol. Terwijl het touw keer op keer met een harde klap neerkomt op het bloedende lichaam van de kermende man, blijft hij zich herhalen. “Ik weet dat het in je zit. We zijn uit hetzelfde hout gesneden.”

Het lijkt duidelijk wie het monster is in deze uitzending van Top Goon. Maar dan ontstaat verwarring. “De mensheid is slecht, zoals het monster in jou”, zegt Beeshu tegen zijn gevangene. “Het monster in je is gegroeid. Dat weet ik omdat ik het jarenlang heb gevoed.” De gevangene verzet zich: “Nee, ik ben niet zoals jij”, maar als zijn blinddoek afgaat, valt hij Beeshu aan. Beeshu’s laatste woorden: “Zei ik het niet? Je bent een monster, net als ik.” De clip eindigt met beelden van de executie van een groep mannen die tot Assad’s kring zouden horen, door soldaten van het Vrije Syrische Leger.

Zowel de regeringstroepen als het Vrije Syrische Leger maken zich volgens mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch schuldig aan oorlogsmisdaden. Jameel gelooft in geweldloos verzet, maar ziet de situatie uit de hand lopen. “Het geweld vermenigvuldigt zich. Ik maak me zorgen”, zegt hij. Met Top Goon willen de makers dan ook niet alleen het regime bekritiseren, maar Syriërs ook een spiegel voorhouden. Het filmpje over het kwaad dat in ons allen huist, eindigt met de woorden van Friedrich Nietsche: “Hij die met monsters vecht moet er op toezien dat hijzelf geen monster wordt”.

Masasit Mati is bezig met het tweede seizoen van Top Goon. In reactie op het toenemende geweld in Syrië is deze serie zwaarder en donkerder van toon dan het eerste seizoen. Waar Assad in het eerste deel werd weggezet als een wat dommig karakter, wordt nu vooral zijn boosaardige en sluwe aard belicht. Ook is er meer aandacht voor de motieven van de revolutionairen en de onenigheid tussen de opstandelingen over hoe het nieuwe Syrië eruit moet zien. “We hebben het over dromen en gevoelens, maar ook over de tegenstrijdigheden in het leven van veel Syriërs.”

In de aflevering business as usual verwijt een dochter haar vader dat het dagelijks leven doorgaat. “Terwijl jij zit te eten sterven er mensen”, zegt ze. “SSSSttt”, reageert haar vader “Wat kan ík daar aan doen?”. De winkel sluiten, antwoordt ze. Staken als verzet. Ze heeft van vrienden gehoord dat winkels over het hele land gesloten zijn en het regime daardoor aan het wankelen is. Vader vindt het niets. “Waar zouden we van leven? Wat zouden je moeder en zusters moeten eten? Luister kind, wat er nu gebeurt is niet in ons belang. Ik heb mijn hele leven hard gewerkt om voor jou te zorgen. Die paar lastpakken en boeren, die hebben toch niks. Die hebben niks te verliezen.”

De filmpjes op youtube zijn honderdduizenden keren bekeken en op facebook zijn er bijna een miljoen likes. Er komen reacties uit heel de wereld, maar vooral uit Syrië zelf. En daar is het Jameel precies om te doen. “We willen met onze kunst een discussie op gang brengen. We hopen dat het mensen lukt om in gesprek te gaan met elkaar en gevoelige onderwerpen bespreekbaar te maken. Ons poppenspel is vooral bedoeld om een reactie uit te lokken.”

Jameel: “Kunst moet weerspiegelen en verduidelijken wat er op straat gebeurt. Ons doel is bezinning en een constructieve dialoog met ons publiek terwijl de revolutie voortraast. Maar we willen ook hoop en optimisme verspreiden onder alle Syrische mensen die lijden onder het gewelddadige militaire regime.”

Niet iedereen steunt het werk van Masasit Mati. Op youtube beschuldigt syrianloverful ze ervan terroristen te zijn, in dienst van Amerika. “Een regime-supporter”, zegt Jameel. Het doet hem niets. Hij krijgt wel ergere dingen in zijn e-mailbox. “Soms komt de kritiek ook uit de hoek van de revolutionairen die de gewapende strijd ondersteunen. Zij geloven niet dat wat wij willen mogelijk is, ze noemen ons naïef.” Hij is het niet eens met zijn criticasters, maar dat moet kunnen. Want, zegt Jameel, dat is de les van Top Goon: “We moeten ons ontdoen van taboes en in staat zijn onszelf te bekritiseren.”