De censos duurde van 00.00 tot 00.00 en dulde gedurende de hele dag niemand behalve de volkstellers op straat. Wie wel dacht zich op straat te kunnen begeven kon een boete verwachten van 3.000 Bolivianos (omgerekend ca. € 340,-). Niet alleen de geldboete, wat voor de gemiddelde Boliviaan een salaris van twee maanden is, moest er voor zorgen dat de Boliviaanse bevolking haar medewerking verleende aan de telling, ook president Evo Morales riep de bevolking vooraf op hun assistentie te verschaffen aan de meer dan 267.000 volkstellers die censos uitvoerden.

Deze enquêteurs hebben bij ieder huishouden een vragenlijst bestaande uit zes hoofdstukken afgenomen. Twee hoofdstukken betreffen de woning, de overige vier beslaan statistieken over de populatie. Volgens het Instituto Nacional de Estadística (het Nationale Instituut voor de Statistiek) zou het beantwoorden van de uit 49 vragen bestaande vragenlijst niet meer dan 30 minuten per gezin in beslag nemen.

Ondanks dat kon de klus voor heel Bolivia niet in één dag geklaard zijn. Bolivia kent immers vele afgelegen en moeilijk bereikbare plaatsen, waar kleine gemeenschappen wonen. Daarom zal de censos in de rurale gebieden voortduren tot en met 23 november.

Toeristen, vrijwilligers, stagiaires of andere niet-Bolivianen die zich op dit moment in Bolivia begeven, werden ook geacht thuis te blijven. De drukte van de stad werd dus voor één dag worden ingeruild voor de rust, orde en regelmaat van de volkstelling. Uitzonderingen op de regel zijn diplomaten die officiële toestemming hadden aangevraagd om op deze dag te mogen werken. Daarnaast werden reizigers die hun internationale vlucht moesten halen uitgezonderd. In de periode voorafgaand aan de censos hebben zij middels een stapel papierwerk permissie kunnen regelen om naar het vliegveld af te reizen.

Voor een leek op het gebied van statistieken lijkt een grootschalige volkstelling als deze misschien duur en overdreven. Toch is een gedegen statistische database over de bevolking van een land erg belangrijk. Goed en betrouwbaar cijfermateriaal kan ministeries helpen hun plannen aan te passen op de bevolking, denk bijvoorbeeld aan het opstellen van prognoses over het aantal schoolgaande kinderen in de komende jaren of plannen voor gezondheidszorg. Ook internationale organisaties op het gebied van ontwikkelingssamenwerking kunnen betrouwbare en recente cijfers over de bevolking goed gebruiken. Voordat een project in het veld geïmplementeerd kan worden, is het immers van groot belang een gedegen analyse van de context te maken.

In Nederland zijn volkstellingen sinds 1991 officieel afgeschaft. Aanhoudend protest over privacy schending en de complexiteit van het ondervragen van de gehele bevolking hebben geleid tot de digitalisering van de bevolkingsstatistieken. Iedere Nederlander die zich op de website van het Centraal Bureau voor de Statistiek begeeft, heeft toegang tot de ruime digitale database met statistieken over Nederland, waarvoor gebruik wordt gemaakt van de Gemeentelijke Basis Administratie, het vroegere bevolkingsregister.

Bang voor privacy schending zijn de Bolivianen niet. Wel was er ontevredenheid over de formulering van sommige vragen in de censos. Zo leek het president Morales onnodig om bij een vraag over identiteit de mogelijkheid ‘mestizo’ (van gemixte achtergrond) open te laten. Toch is het juist mestivo hoe veel Bolivianen zich voelen. Onder druk van de oppositie en maatschappelijke organisaties is de keuzemogelijkheid voor mestizo toch weer in de vragenlijst opgenomen.

Hoewel er geluiden zijn gehoord van lichte protesten tegen de censos in Bolivia, neemt de bevolking over het algemeen genoegen met de telling. Zij hadden immers een vrije dag, thuis met de familie, die ook nog eens bij heeft gedragen aan het nationaal belang. Over zes maanden hoopt de regering de eerste resultaten te kunnen bekendmaken.